Wie Moldavië bezoekt, ontdekt een land dat nog altijd een beetje mysterieus aanvoelt. Tussen de glooiende heuvels en stille dorpjes liggen sporen van een roerige geschiedenis die dit kleine stukje Europa tot vandaag de dag vormgeeft. Moldavië is nooit een machtig rijk geweest, maar juist door zijn ligging – op het kruispunt van Oost en West – is het eeuwenlang het toneel geweest van oorlogen, overheersing en culturele vermenging.
Lang voordat de naam “Moldavië” bestond, werd dit gebied bewoond door de Daciërs, een oud volk dat later werd ingelijfd door het Romeinse Rijk. Uit die tijd stammen de eerste sporen van beschaving: forten, nederzettingen en handelsroutes.
Pas in de 14e eeuw krijgt Moldavië zijn eigen identiteit als het Vorstendom Moldavië ontstaat. Dit prinsdom strekte zich uit over een veel groter gebied dan het huidige land en speelde een belangrijke rol in de verdediging van Europa tegen invallen vanuit het oosten.
De beroemdste heerser uit die tijd is zonder twijfel Stefan cel Mare (Stefan de Grote), die regeerde van 1457 tot 1504. Hij stond bekend om zijn strijd tegen het Ottomaanse Rijk en wist Moldavië, ondanks zijn kleine omvang, keer op keer te verdedigen. Onder zijn bewind werden tientallen kerken en kloosters gebouwd, waarvan er nog vele bewaard zijn.
Vandaag de dag wordt Stefan de Grote in Moldavië nog steeds geëerd als nationale held. In Chișinău staat een groot standbeeld van hem, en in veel dorpen dragen straten en pleinen zijn naam.
Na de dood van Stefan de Grote raakte Moldavië verstrikt in de machtsstrijd van de grote rijken. Het Ottomaanse Rijk legde tribuut op, terwijl de Pools-Litouwse Unie en later het Russische Rijk hun invloed uitbreidden. Moldavië werd zo een speelbal van de geschiedenis: nooit volledig onafhankelijk, altijd balancerend tussen machtige buren.
In de 19e eeuw werd Moldavië opnieuw herschikt. Het oostelijke deel van het vorstendom, bekend als Bessarabië, werd in 1812 door het Russische Rijk geannexeerd. Het westelijke deel ging uiteindelijk op in het huidige Roemenië.
Onder Russisch bestuur veranderde veel. Nieuwe steden ontstonden, de Orthodoxe kerk kreeg een prominente rol en de Russische taal en cultuur wonnen terrein. Toch bleef de bevolking sterk vasthouden aan de Roemeense taal en tradities, iets wat tot op de dag van vandaag zichtbaar is.
Na de Eerste Wereldoorlog sloot Bessarabië zich aan bij Roemenië, maar in 1940 maakte de Sovjet-Unie onder Stalin opnieuw aanspraak op het gebied. Moldavië werd samengevoegd met een strook land langs de Dnjestr en zo ontstond de Moldavische Socialistische Sovjetrepubliek – een van de kleinste deelrepublieken van de USSR.
De Tweede Wereldoorlog bracht enorme verwoestingen. Moldavië werd bezet door nazi-Duitsland, daarna heroverd door het Rode Leger. De Sovjetperiode liet diepe sporen na: collectivisatie van de landbouw, industrialisatie, maar ook onderdrukking en deportaties van duizenden Moldaviërs naar Siberië.
Toch bracht de Sovjettijd ook veranderingen die vandaag nog zichtbaar zijn: steden vol Sovjetarchitectuur, het gebruik van de Russische taal en de ontwikkeling van zware industrie in bijvoorbeeld Tiraspol.
Toen de Sovjet-Unie in 1991 uiteenviel, verklaarde Moldavië zich onafhankelijk. De nieuwe republiek kreeg echter direct te maken met interne spanningen. In de regio Transnistrië, waar veel Russen en Oekraïners wonen, verzette men zich tegen de toenemende Roemeense invloed.
Dit leidde in 1992 tot een korte maar hevige oorlog. Sindsdien functioneert Transnistrië als een de facto onafhankelijke staat, compleet met eigen leger, munt en vlag, al wordt het internationaal niet erkend. Het conflict is sindsdien bevroren, maar heeft Moldavië politiek en economisch sterk beïnvloed.
Sinds de onafhankelijkheid laveert Moldavië tussen Oost en West. Enerzijds zijn er sterke culturele en historische banden met Roemenië en de Europese Unie, anderzijds blijft de Russische invloed groot, zeker op energie en politiek.
Economisch heeft Moldavië het moeilijk: het is een van de armste landen van Europa. Toch ontwikkelt het zich langzaam, mede door de groeiende wijnindustrie en het toerisme. Voor reizigers betekent dit dat Moldavië nog altijd authentiek en onaangetast door massatoerisme is.
De geschiedenis leeft overal om je heen: in de kloosters gebouwd door Stefan de Grote, in de Sovjetmonumenten van Tiraspol, in de markten waar Roemeens en Russisch door elkaar klinken, en in de gastvrijheid van de mensen die eeuwen van wisselende overheersers hebben doorstaan.
De geschiedenis van Moldavië is die van een land op een kruispunt: nooit een grootmacht, altijd beïnvloed door de buren, maar met een eigen identiteit die ondanks alles standhield. Van het vorstendom uit de middeleeuwen, via eeuwen Russische en Sovjetheerschappij, tot een jonge republiek die nog steeds zoekt naar haar plaats in Europa – Moldavië is een land waar de geschiedenis tastbaar aanwezig is.
Voor reizigers betekent dit dat elke kerk, elk klooster en elke boulevard een verhaal vertelt. Een verhaal van strijd, geloof, verandering – maar ook van veerkracht.
Always up to date
